“Tam Yerinden” ve “Ters Yüz PƎRⱯ” 18 Ağustos’a kadar Pera Müzesi’nde

Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi’nin mimarlık ve kent araştırmalarına odaklanan iki sergisi devam ediyor. İstanbul’un görsel temsil tarihini yeni perspektiflerle değerlendirmeyi amaçlayan Tam Yerinden: İstanbul'a Panoramik Bakışın Tarihi ile İstanbul’daki sanat kurumlarına ve kentsel çevrelerine dair çoklu bakış açılarını bir araya getiren Ters Yüz PƎRⱯ: Mekânlar ve Metinlerde Denemeler 18 Ağustos’a kadar ziyarete açık olacak.

Panoramik temsil tarihinde İstanbul

Suna ve İnan Kıraç Vakfı’nın iki kurumu Pera Müzesi ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün, İstanbul’un panoramik temsil tarihini resim, harita, fotoğraf ve objeler üzerinden yeni perspektiflerle değerlendirmeyi amaçlayan sergisi Tam Yerinden: İstanbul’a Panoramik Bakışın Tarihi, “panorama” formunun geçmişini farklı boyut ve bağlamlarıyla ele alıyor. İstanbul’un panoramik imgelerini üreten Seutter, Merian, Feraud, Barker, Gudenus, Schranz, Melling, Dunn ve Robertson’ın da aralarında olduğu sanatçıların en nitelikli eserlerinden örnekleri bir araya getiren sergide, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Koleksiyonu’nda yer alan, daha önce hiç teşhir edilmemiş ve yayımlanmamış bir erken 19. yüzyıl panoraması da ilk kez gün yüzüne çıkıyor. 

Panoramik imgelerin yangın felaketlerinden sanayileşmeye, İstanbul tarihinin farklı unsurlarını belgelemekte nasıl kullanıldığını da ortaya koyan Tam Yerinden, izleyiciyi 15. yüzyıldan 20. yüzyıla uzanan panoramik kent tasvirlerinin tarihini ve İstanbul’un bu tarih içerisindeki konumunu yeniden düşünmeye davet ediyor. 

Küratörlüğünü Çiğdem Kafescioğlu, K. Mehmet Kentel ve M. Baha Tanman’ın yaptığı sergiye kent, mimarlık, sanat, fotoğraf ve modern tüketim tarihlerini panoramik imgeler bağlamında değerlendiren kapsamlı bir katalog eşlik ediyor. Kitapta, Erkki Huhtamo, Çiğdem Kafescioğlu, A. Hilal Uğurlu, Namık Günay Erkal, M. Baha Tanman, Ahmet A. Ersoy, K. Mehmet Kentel ve Tarkan Okçuoğlu’nun panoramik mecra ve İstanbul'un bu mecra içindeki yerini tarihsel çerçevede ele alan makaleleri yer alıyor. 

Hem birbirine bağlanan hem parçalanan dünya

Suna ve İnan Kıraç Vakfı Oryantalist Resim Koleksiyonu'nda bulunan iki eserden ilhamla yola çıkan ve Pera Müzesi’nde ziyaretçilerini ağırlayan Ters Yüz PƎRⱯ: Mekânlar ve Metinlerde Denemeler sergisi, İstanbul’daki sanat kurumlarına ve kentsel çevrelerine dair çoklu bakış açılarını, yüksek kültür ve popüler kültür arasında hareket ederek bir araya getiriyor.

Bauhaus Üniversitesi Weimar’dan Prof. Mona Mahall ve Yelta Kömyürütücülüğündeki "Temsil Pratikleri ve Politikaları" bölümü ve Bremen Sanat Üniversitesi’nden Prof. Aslı Serbest yürütücülüğündeki "Geçici Mekânlar” bölümü iş birliğiyle düzenlenen sergi, küresel kapitalist ilişkileri ve yerelleşmiş kültürel pratikleri araştırıyor. Ayrıca mimarinin, kurumların kentsel çevreleriyle ilişkilerinde hem kurucu hem de açığa çıkarıcı bir rol oynayarak bu kurumların belirli bir yer ve zamanda nasıl aracılık ettiğini ve işlediğini de inceliyor.

Ters Yüz PƎRⱯ sergisi üç bölümden oluşuyor: “Küreseller”, ışıklı tabelaların, havuzların, Guzmanya bitkisinin ve deterjan kokularının adaptasyonları küresel kenti bir harabe olarak taklit ve teşhir ederken, Pera Müzesi’nin Art Deco kafesinden ödünç alınan avize de kurumun cazibeli kırılganlığının altını çiziyor. “Basamaklar”, dünyayı ya da bu bağlamda Pera bölgesinin merdiven ve rampalarla dolu karmaşık ve parçalı kentsel topografyasını temsil etmenin imkânsızlığıyla oluşan travmayı işaret ediyor. “Spekülasyonlar” ise süregelen eşitsizlikleri ve şiddeti farklı bir şekilde harekete geçirerek gitgide soyutlaşan küresel ekonomik, politik, estetik spekülasyon ve değerlendirme süreçlerini yorumluyor. 

İstanbul, Ankara, İzmir, Tahran, Hong Kong, Osaka, Berlin, Weimar ve Almanya’nın diğer kentlerinden sanatçı, mimar ve araştırmacıları bir araya getiren serginin katılımcıları arasında şu isimler yer alıyor: Anıl Aydınoğlu, Arın Aydın, Aslı Serbest, Ayça Tuğran, Çisel Karacebe, Celal Orkun Gözübüyük, Dorian Beer, Elizaveta Boucke, Elif İmre Bilgin, Helen Christina Hümmer, Iben Schneider, Jolina Mix, Jisu Kim, Kitman Yeung, Leonie Link, Mona Mahall, Negar Rahname, Talia Ölker, Yelta Köm, Yuhe Lin.

Sergiye eşlik eden katalogda, küratörlerin serginin kavramsal çerçevesini ele aldığı ortak yazısının yanı sıra Begüm Özden Fırat ve Çisel Karacebe’nin, Mary Louise Pratt’in, Birte Kleine-Benne’nin, Isabel Vila-Cabanes’in sergideki kavramlara odaklanan makaleleri yer alıyor.

Tam Yerinden ve Ters Yüz PƎRⱯ sergileri 18 Ağustos’a kadar Pera Müzesi’nde ziyaret edilebilir. Her iki sergiye, Pera Müzesi web sitesinde yer alan Dijital Sergiler sekmesi aracılığıyla çevrimiçi olarak da ulaşılabilir.

Pera Müzesi salıdan cumartesiye 10.00-19.00, pazar günleri 12.00-18.00 saatleri arasında gezilebilir. Cuma günleri “Uzun Cuma” kapsamında 18.00-22.00 arası tüm ziyaretçiler, çarşamba günleri ise “Genç Çarşamba” kapsamında tüm öğrenciler müzeyi ücretsiz ziyaret edebilir.