Yarına Notlar Oditoryum Gösterimleri

Yarına Notlar sergisi kapsamında, Cao Guimares, Shezad Dawood ve Daniela Ortiz’in filmleri Pera Müzesi oditoryumunda 18 Aralık – 6 Mart tarihleri arasında Cumartesi günleri 15.00 – 18.30 saatleri arasında gösterilmektedir.

15.00 Cao Guimares, O fim do sem fim (Sonsuz olanın sonu),2001
90’

16.30 Shezad Dawood, Leviathan, Bölümler 1-6, 2017-2020
101’28’’

18.10 Daniela Ortiz CP12, 2012 Réplica, 2014 Reparación (Tamirat), 2017-2019
22’

Cao Guimarães
O fim do sem fim (Sonsuz olanın sonu), 2001

16mm/Super-8/MiniDV , 90’
Reji ve kurgu: Beto Magalhães, Cao Guimarães, Lucas Bambozzi 

Bu belgeselde yönetmenler yok olmaya yüz tutmuş zanaat ve mesleklerin izinde, Brezilya’nın uzak kasaba ve köylerine doğru bir yolculuğa çıkıyor. 1990’ların sonlarında kaydedilen ve 2001’de gösterilen bu çalışma yaklaşmakta olan yüzyıl sonunu ekrana taşırken yeni binyıl, “sokak felsefeleri” hızla değişen bir döneme dair düşünceler ortaya koyan birçok açık sözlü karakterin karamsar tahayyüllerinin içinden karşımıza çıkar. Yirmi yıl sonra COVID-19 pandemisi, yaklaşan ekolojik felaket ile genel siyasal ve ekonomik istikrarsızlık ve belirsizlik modern zamanlarda daha önce hiç yaşanmamış ölçüde büyük bir küresel kriz yaratmıştır. Bu film teknolojik ilerlemenin hayatımıza getirdiklerini ve toplumlarımızın kolektif, yaratıcı ve davranışsal dokusunu ne denli köklü bir değişime tabi tuttuğunu yeniden düşünmemizi sağlıyor.

Brezilya’nın on farklı eyaletinde çekilen film kaybolan yaşam tarzlarına dair nostaljik bir eser olmaktan ziyade, çok az okula gitmiş ve genellikle şehir merkezlerinin çeperlerinde çok zor koşullarda yaşayanlarda görülen eşsiz yaratıcılığı, neşeyi ve buluş gücünü yansıtıyor.

Filmdeki en ilginç karakterlerden kendilerine “usta” diyen üçü bize ortaçağ ustalarını ve mucitlerini veya belki de 2 bin yıl önce Atina sokaklarını arşınlayan filozofları ve bilgeleri hatırlatır. Sonsuz olanın sonu ilham verici ve mizahi olduğu kadar siyasal ve ciddidir, fakat aynı zamanda gerçek hayatla ilgili hikâye anlatmanın yeni yollarını araştıran deneysel bir yolculuktur. Spontane anlatıyı özenle çekilmiş manzaralarla harmanlayan ve insanların jestleriyle görsel detaylara büyük özen gösteren bu film Brezilya’da belgesel filmciliğe dair özgün sezgisel ve estetik yaklaşımıyla tanınıyor.

Shezad Dawood
Leviathan

1.Bölüm: Ben, 2017
Tek ekran, 12’52’’
The Contemporary Art Society’nin desteğiyle University of Salford Art Collection, Outset Contemporary Art Fund ve Leviathan – Human & Marine Ecology siparişiyle.

2. Bölüm: Yasmine, 2017
Tek ekran, 22’10’’
CREAM – University of Westminster ve Leviathan – Human & Marine Ecology siparişiyle.

3.Bölüm: Arturo, 2017
Tek ekran, 17’25’’
Leviathan – Human & Marine Ecology siparişiyle.

4.Bölüm: Jamila, 2018
Tek ekran, 10’36’’
Arts Council, England, Barakat, Seoul, HE.RO Amsterdam ve Leviathan – Human & Marine Ecology siparişiyle.

5.Bölüm: Ismael, 2018
Tek ekran, 19’28’’
A Tale of a Tub, Rotterdam ve Fogo Island Arts Museum of Contemporary Art Toronto ve Toronto Biennial of Art arasındaki bir Kanada ortaklığı siparişiyle.

6. Bölüm: Ding Ling & Senait, 2020
Tek ekran, HD video, 18’46’’
CCA Tel Aviv, Outset Foundation for Contemporary Art, The (He)art for (He)art Program (Francisca Viudes) ve Arts Council England siparişiyle. Görsel, UBIK Productions’ın izniyle kullanılmıştır. 

Leviathan bizi günümüze son derece benzeyen ve toplumsal, siyasal ve bilimsel olan arasındaki sınırların gerçek anlamda zorlandığı bir geleceği tahayyül etmeye çağırıyor. Leviathan, Yahudi mitolojisinde tasvir edilen ilkel bir deniz canavarıdır ve Thomas Hobbes’un insan doğası hakkında yazdığı bir deneme ile kolektif bilince taşınmıştır. Dawood’un bu mitolojik anlatının sınırlarını toplumsal-felsefi eleştiriyle genişletmesi sonucu zaman, mekân, insan doğası, ekoloji ve birbirine bağlanan çizgiler ile çelişen gerçekliklerin bölüm bölüm açığa çıkması aracılığıyla hayatın kaynağı ve akışı üzerine bir tefekkür biçimini alır.

Leviathan ayrıca İbranice çiftle(ş)mek, bağla(n)mak ve katılmak anlamına gelen layah kelimesindeki kökleriyle ilişkilendirilebilir zira bu proje görünüşte birbirinden kopuk olan bilgi alanlarını ve pratiklerini türler, topluluklar ve kültürler arasında çarpıcı paralellikler kurarak iç içe geçirmektedir. Kapsamlı ve detaylı bir araştırmaya dayanan proje deniz biyoloğu, denizbilimci, siyasal bilimci, sinirbilimci ve travma uzmanlarından oluşan geniş ekiplerle sürdürülen görüşmeler sonucu gerçekleşmiştir. Sık sık iş birliğine başvuran, uzun erimli araştırma hatlarını fiziksel ve kavramsal olarak haritalandırmak amacıyla farklı ekiplerle ve bireylerle çalışmayı içeren bu yaklaşım Dawood’un sanat pratiğinde tipik bir uygulamadır.

Daniela Ortiz
CP12, 2012
Dijital video, 9’56’’ 

Réplica, 2014
Dijital video, 4’30’’ 

Reparación (Tamirat), 2017-2019
Dijital video, 7’02’’
Sanatçı koleksiyonu 

Irkçılık karşıtı Daniela Ortiz 2012 ve 2019 yılları arasında her 12 Ekim günü bir dizi eylem gerçekleştirdi. İspanya’nın Ulusal Günü’nü kutlamak için seçtiği Amerika’nın sözde “keşfedilme” gününe denk getirilen bu eylemler İspanyol kimliğinin emperyal alt katmanını açığa çıkarmakta ve sömürgeleştirilen halkların sessizliğe mahkûm edilen deneyimlerini görünür kılmaktaydı. 

Bu video seçkisi Barselona şehrinde gerçekleştirilen üç eylemi bir araya getiriyor. Xose Quiroga ile birlikte yapılan CP12, Plaza Colón’da bulunan Kolomb anıtında vücut bulan ırkçı ideolojiyi vurgulayan detaylı bir görsel seyahat sunuyor. Kolomb’a ek olarak bu anıt sömürgeci tarihe aktif olarak katılan iki Katalan figürü de anıyor: boyun eğdiğinin nişanesi olarak dizlerinin üstüne çökmüş bir yerlinin yanında temsil edilen rahip Bernardo de Boyl ve asker Pere de Margarit. Réplica, Ulusal Gün’ün kutlandığı ana kamusal alanlardan biri olan Plaza Cataluña’da geçiyor. Rahip Bernardo de Boyl’un altında diz çökmüş isimsiz yerlinin bir fotoğrafını taşıyan Ortiz gelen geçenin önünde diz çökmekte, Kolomb anıtının ırkçılığı cisimleştirdiğini açıklamaya çalışmakta ve bazı hoşnutsuz ve hatta şiddetli tepkiler almaktadır. Reparación’da Ortiz, yerli tarihçi Guamán Poma de Ayala’nın yazdığı ve İspanyol sömürgecilerin kötü muamelelerini kuvvetli şekilde eleştiren El primer nueva crónica y buen gobierno (İlk Yeni Vakayiname ve İyi Yönetim, 1615) başlıklı el yazmasından parçalar okumaktadır. Performanstan hemen sonra bu eserin tıpkıbasımı Barcelona Üniversitesi kütüphanesinden göçmenlerin ve ayrcımcılık yapılanların yönettiği bir kültürel alana aktarılmıştır. Üç eylem de sanatçı tarafından sosyal medyada paylaşılmak üzere videoya kaydedilmiştir. Bu videolar aracılığıyla Ortiz sanat dünyasının ötesindeki antikolonyal muhalefet biçimlerine ısrarla alan açıyor.

Süreli Sergi