Giacometti’nin Son Yapıtları

Erkek Büstü, 1965-66. Alçı. Giacometti Vakfı Koleksiyonu, Paris.

Ölümünden önceki yıl, 1965 yılında, Alberto Giacometti New York, Museum of Modern Art’ta, Londra, Tate Gallery’de ve Danimarka, Louisiana Museum of Art’ta büyük başarı kazanan üç kapsamlı retrospektif sergi için çağrılır. New York Times dergisi Haziran 1965 sayısında sanatçıyı kapağa taşır. Yaşamının büyük bölümünü Paris’te geçiren İsviçreli sanatçı aynı yılın Aralık ayında Fransa’da Büyük Ulusal Sanat Ödülü’nü alır; birkaç hafta sonra İsviçre’de, Chur’da hastaneye yatırılır, 11 Ocak 1966’da orada ölür. Sabine Weiss, 1966’da Giacometti’nin kimisi tamamlanmamış, o sırada üstünde çalıştığı yapıtların darmadağınık durduğu atölyesini ölümsüzleştirir.

Sabine Weiss, Alberto Giacometti’ni̇n Atölyesi, Paris, 1966.

“İnsan bir şeyi neden güzel bulur? Bir ağacı neden çok güzel bulursunuz? Ya da gökyüzünü? Ya da insan yüzlerini? Bütün bunları neden bayağı bulmazsınız? Yani gerçekliği bayağı ve sıradan bulan, buna karşın, sanat yapıtlarının daha güzel olduğunu düşünen bir sürü insan var. Bana gelince, ben bunu artık sorgulamıyorum! Eskiden, Louvre Müzesi’ne giderdim, oradaki tablolar ve yontular bende yücelik izlenimi uyandırırdı… Hatta bu yapıtları, gerçeklik olarak düşündüğüm şeyi bana daha çok verdikleri ölçüde daha çok severdim. Onları güzel bulurdum, hatta gerçekliğin kendisinden bile daha güzel. Bugün, Louvre’a gittiğimde, sanat yapıtlarına bakan insanlara bakmaktan kendimi alamıyorum. Bugün, benim için yücelik, yapıtların kendilerinden çok, ona bakan yüzlerde… Öyle ki, son kez Louvre’a gittiğimde, kaçtım, resmen kaçtım oradan. Bütün o yapıtlar, gözüme o kadar zavallı görünüyordu ki –zavallı bir çaba, eğreti mi eğreti, yüzyıllar boyunca, her yönde elden geldiğince, el yordamıyla gerçekleştirilmiş, buna karşın son derece üstünkörü, ilkel, nahif, o harika sonsuzluğu kavramaktan yoksun bir yaklaşım– oradaki canlı insanlara umutsuz gözlerle bakıyordum. Yaşamı, hiç kimsenin bütünüyle kavrayıp yakalayamayacağını anlıyordum… Bu yolda yapılan girişimler trajik ve gülünçtü.”

- Alberto Giacometti’nin André Parinaud ile söyleşisinden alıntı
(Yapı Kredi Yayınları, Alberto Giacometti, Yazılar, çev. Aykut Derman)