Metafizik Sanat

22 Mart 2016

Bayan L. Gartzen’i̇n Portresi̇ 1913, Tuval üzeri̇ne yağlıboya, 72,5 x 60 cm. 
Özel Koleksi̇yon, Roma

Bayan L. Gartzen’in Portresi 1913, Tuval üzerine yağlıboya, 72,5 x 60 cm. 
Özel Koleksi̇yon, Roma

Giorgio de Chirico: Dünyanın Gizemi sergisi 12 bölümden oluşuyor. Serginin “Metafizik Sanat” başlıklı bölümünden bir kesit paylaşıyoruz: 

1910 yılı, yalnızca de Chirico’nun sanat kariyerinde değil, sanat tarihinde de bir dönüm noktasıdır: Floransa’da bir süre geçirdikten sonra, Santa Croce Meydanı’nda, meydana hâkim Dante heykeli ve Santa Croce Kilisesi karşısında ilk metafizik aydınlanmasını yaşar. Bu an, “her şeyi ilk kez görüyormuş gibi tuhaf bir izlenime kapılmasına” yol açmıştır. On dokuzuncu yüzyıl düşüncesinden, özellikle Nietzsche, Schopenhauer ve Weininger’den, etkilenen de Chirico, sonraki sekiz yılı Floransa (1910-1911), Paris (1911-1915) ve Ferrara’da (1915-1918) geçirmiş; yakın çevresini ve gündelik nesneleri konu alan gizemli yapıtlarıyla, benzersiz metafizik anlayışına somut bir biçim kazandırmıştır. Bu yapıtlar, içlerinde bir keşif ve aydınlanma duygusu barındırır. De Chirico’nun ilk metafizik yapıtları, uzun gölgeleriyle ve tek bir Ariadne ya da bir politikacı heykelinin yer aldığı tedirgin edici boş İtalyan meydanlarını; huzursuz edici, çehreden yoksun mankenleri; klostrofobik iç mekânları içerir. Bu iç mekânlar, rastgele yan yana getirilmiş geometrik aletler, haritalar, tuhaf nesneler ve resim içinde resim motifiyle doludur. 

Giorgio de Chirico

Giorgio de Chirico

De Chirico, Mart 1910’da, annesi ve erkek kardeşiyle birlikte Floransa’ya taşındı. De Chirico, ilk metafizik resmini yaptı: Santa Croce Meydanı’ndan esinlediği Bir Güz Öğleden Sonrasının Muamması’nı. 

Sonsuz bir ihtimal olarak Mavi

Sonsuz bir ihtimal olarak Mavi

Yves Klein’ın mavi pigmentlerini akla getiren bir rengin perdeyi boylu boyunca kapladığını düşünün. Neredeyse 80 dakika boyunca mavinin tonlarında en ufak bir oynama olmasa bile, zihnimiz durduğu yerde durmuyor. Sabit bir maviliğe ne kadar uzun süre bakabiliriz? Mavi tonlar titreyerek, kendi gölgelerini yaratarak bize oyunlar oynamaz mı? Maviden gözlerimiz kamaşmaz mı?

Martín Zapater’in Portresi (1797)

Martín Zapater’in Portresi (1797)

Martín Zapater y Clavería 12 Kasım 1747’de Zaragoza’da doğdu. Mütevazı bir tüccar ailesine mensuptu; hali vakti yerinde akrabası Juana Faguás ve kızı Joaquina de Alduy tarafından evlat edinildi. 1752-1757 yılları arasında Zaragoza Escuelas Pías okulunda Goya’yla birlikte okudu; bu dönemde başlayan dostlukları Zapater’in 1803’teki ölümüne kadar devam etti.