Yeraltından Filmler
Andy Warhol + Lou Reed

Pera Film sezon finalini Yeraltından Filmler: Andy Warhol ve Lou Reed programı ile yapıyor. Program Andy Warhol’un bir film yönetmeni olarak, özellikle de 1960’ların sonundan itibaren müzik dünyası üzerindeki etkisini ele alıyor. 2013’te ölen Lou Reed’e bir saygı niteliği de taşıyan program, Warhol’un üç anıtsal filmini içeriyor: The Chelsea Girls (Chelsea Kızları), Vinyl (Vinil) ve The Velvet Underground: A Symphony of Sound (The Velvet Underground: Sesler Senfonisi).

1942 Brooklyn, New York doğumlu efsanevi rock müzisyeni solist, gitarist ve şarkı yazarı Lou Reed, 2013’te, 27 Ekim’de öldü. Reed, dönemin popüler müziğinin çok ilerisinde sanatsal ve siyasi bir vizyonu olan The Velvet Underground grubunun 1965’te kurulmasının ardından, 40 yılı aşkın bir süre boyunca Amerikan avangart müziğin öncüsü oldu. Reed’in cesur ve gerçekçi şarkı sözlerinin acımasız dürüstlüğü ve “sound”u onu 1960’lar ve 70’ler boyunca kaybedenlerin kültürel ikonu haline getirdi. Reed 1965’te, klasik müzik eğitimi almış olan kemancı ve piyanist John Cale, basçı ve gitarist Sterling Morrison, davulcu Maureen Tucker ve solist Nico ile birlikte The Velvet Underground’u kurdu. O dönemde yapılan müziğin iyimserliğini ve hafifliğini atıp, çok iyi bildikleri yürek burkucu kent gerçeklerini konu edinen Heroin ve All Tomorrow’s Parties gibi şarkılar yaptılar. The Velvet Underground, 1960’ların baskın hippi ve çiçek çocukları kültürüne bir alternatif olmanın da ötesinde, popüler müziğin sınırlarını da aşan sanatsal ve siyasi bir vizyona sahipti. Andy Warhol bu grubun menajeri oldu ve ilk albümleri The Velvet Underground and Nico’nun kapağını tasarladı. Grubun unutulmaz imajını oluşturmuştu.

231 doğu 47. caddede yer alan ve “The Factory” olarak bilinen, gümüş boyalı, alüminyum folyo kaplı bir stüdyoda çalışmalarını gerçekleştiren Warhol, film ve video işleri yaptı. İlk filmlerini 1963’te yeni aldığı “Bolex” kamerayla çeken Warhol, ilk video deneylerini 1965’te yapmaya başladı. Warhol ve Paul Morrissey’in birlikte yönettiği Chelsea Kızları, Warhol’un yakın çevresinde ve hayranları arasında yer alan, uyuşturucu kullanan, travesti, görünüşte ahlaksız “süperstar”ları ele alan 12 doğaçlama vinyetten oluşuyor. Film 1966 yazında Chelsea Oteli’nde, Warhol’un “Factory”sinde ve The Velvet Underground’un 3. caddedeki apartman dairesinde çekildi. Warhol Vinyl’i, Stanley Kubrick’in A Clockwork Orange (Otomatik Portakal) adlı filminden altı yıl önce tamamladı; Anthony Burgess’in romanının haklarını almak için 3.000 dolar ödemişti. Ronald Tavel bu hikayeyi kültürel uyumsuzluğun araştırılmasına serbestçe uyarladı, Factory’nin müdavimleri de genç bir serserinin, deriler giymiş sado-mazoşistler tarafından rehabilite edilişini oynadı. Andy Warhol, 1966 tarihli bu belgeselin sonunda “Yeni bir grubun sponsorluğunu üstlendik,” diye açıkladı. “Adı The Velvet Underground.” Çok sonraları Brian Eno, dinleyen herkese kendi grubunu kurma ilhamı veren grup olarak tanımlayacaktı The Velvet Underground’u, ama aynı yıl Warhol, The Velvet Undrground: A Symphony of Sound’u yaptı. Filmde John Cale, Lou Reed ve (tef çalan) Alman şarkıcı Nico gibi genç ama artık hakkında çok konuşulan rock ikonoklarından oluşan grup, 67 dakikalık enstrümantal bir doğaçlama çalıyor. Filmi New York’taki stüdyosu “Factory”de çeken Warhol ve ekibi bunu bir konser filmi olarak değil, The Velvet Underground’un canlı konserlerinden önce gösterilecek bir eğlencelik olarak düşünmüştü.